Paniekaanvallen zijn intense golven van angst die vaak zonder waarschuwing opkomen. Voor veel mensen is de eerste paniekaanval een overweldigende en zeer beangstigende ervaring. In dit artikel gaan we dieper in op hoe ze ontstaan, hoe je ze kan herkennen en hoe je ermee kan leren omgaan.
Wat is een paniekaanval?
Een paniekaanval is een korte, maar intense periode van angst of paniek die gepaard gaat met fysieke en mentale symptomen. Het voelt alsof je lichaam in een staat van alarm is, zelfs als er geen direct gevaar is. Hoewel paniekaanvallen op zichzelf niet levensbedreigend zijn, worden ze vaak als angstaanjagend ervaren en hebben ze vooral een grote impact op de mentale gezondheid.
Hoe ontstaan paniekaanvallen?
Paniekaanvallen ontstaan door een overreactie van je lichaam op stress of angst. Je lichaam activeert het “fight-flight”-systeem, wat normaal gesproken bedoeld is om je te beschermen tegen gevaar. Maar bij een paniekaanval reageert dit systeem ook zonder dat er sprake is van een echte bedreiging. Factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van paniekaanvallen zijn onder andere:
- Chronische stress
- Trauma of negatieve ervaringen
- Erfelijkheid
- Gebruik van stimulerende middelen zoals cafeïne of drugs
- Hormonale schommelingen
Hoe voelt een paniekaanval?
Een paniekaanval kan zich uiten in zowel fysieke als mentale symptomen. De meest voorkomende symptomen zijn:
- Hartkloppingen of een bonzend hart
- Kortademigheid of een benauwd gevoel
- Duizeligheid of licht in het hoofd zijn
- Zweten of rillingen
- Tintelingen in handen of voeten
- Misselijkheid
- Een overweldigend gevoel van angst of naderend onheil
Veel mensen denken tijdens een paniekaanval dat ze een hartaanval krijgen of flauw zullen vallen. Dit zorgt vaak voor nog meer angst , waardoor de aanval in intensiteit toeneemt.
Wat kun je doen om paniekaanvallen te voorkomen?
Hoewel het niet altijd mogelijk is om paniekaanvallen volledig te voorkomen, kun je wel stappen ondernemen om de kans erop te verkleinen:
- Beheers je stress
Regelmatige ontspanningsoefeningen, zoals yoga, meditatie of ademhalingsoefeningen, kunnen helpen om stressniveaus te verlagen.
- Zorg voor een gezonde levensstijl
Een uitgebalanceerd dieet, voldoende slaap en regelmatige lichaamsbeweging kunnen je mentale veerkracht vergroten.
- Vermijd stimulerende middelen
Beperk je inname van cafeïne en alcohol en wees voorzichtig met medicijnen of andere stoffen die je zenuwstelsel kunnen activeren.
- Praat over je gevoelens
Als je merkt dat bepaalde situaties of gedachten je angstig maken, kan het helpen om hierover te praten met een vriend, familielid, psycholoog of arts.
Wat te doen tijdens een paniekaanval?
Als je een paniekaanval krijgt, zijn er een aantal dingen die je kunt doen om de aanval te beheersen en te laten afnemen:
- Concentreer je op je ademhaling
Adem langzaam in door je neus en tel tot vier. Houd je adem even vast en adem vervolgens langzaam uit door je mond. Dit helpt je lichaam te kalmeren.
- Herinner jezelf eraan dat de aanval tijdelijk is
Een paniekaanval duurt meestal niet langer dan 10 tot 20 minuten. Vertel jezelf dat het vanzelf weer over gaat.
- Gebruik aardingstechnieken
Richt je aandacht op je zintuigen. Wat zie, hoor, ruik, voel of proef je op dit moment? Dit helpt om je uit de paniekgedachten te halen. Het opnoemen van bv. 5 zaken die je zintuiglijk kan waarnemen, helpt in de meeste gevallen.
- Zoek een rustige plek
Als je je in een drukke omgeving bevindt, probeer dan even weg te gaan naar een plek waar je je kunt concentreren op je ademhaling en kalmte.
Wanneer hulp zoeken?
Als je regelmatig paniekaanvallen hebt of merkt dat de angst voor nieuwe aanvallen je dagelijkse leven beïnvloedt, is het belangrijk om hulp te zoeken. Een gesprek met een huisarts of psycholoog kan je helpen om je klachten beter te begrijpen en samen te werken aan een behandelplan. Medicatie kan in sommige gevallen ook ondersteunend werken, best wel in combinatie met therapie.
Paniekaanvallen kunnen iedereen overkomen, maar met de juiste kennis en strategieën hoef je er niet machteloos tegenover te staan. Zorg goed voor jezelf en aarzel niet om hulp te zoeken als je die nodig hebt. Heb je vragen of wil je meer weten? Loop gerust even binnen in de apotheek. Ons team staat voor je klaar.